มรณภาพ

         ในวาระสุดท้ายของชนม์ชีพ เจ้าประคุณสมเด็จ ฯ ถูกโรคพาธเบียดเบียนทำให้ต้องเข้ารับการรักษาพยาบาลที่โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์อยู่เสมอ ครั้งสุดท้ายวันที่ ๙ ตุลาคม ๒๕๔๖ เข้ารักษาอาการหายใจไม่ออกเนื่องจากน้ำท่วมปอดคณะสงฆ์วัดเทพศิรินทราวาส ได้จัดแบ่งเวรไปคอยช่วยดูแลปรนนิบัติ นายแพทย์ นิตย์ แสงหล้าแพทย์เจ้าของไข้และคณะแพทย์พร้อมทั้งพยาบาลได้ถวายการพยาบาลจนสุดความสามารถ โดยมีคุณชัด – คุณนุชนารถ โสภณพานิช รับภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลตั้งแต่ต้นจนอวสาน แต่อาการไม่ดีขึ้น วันที่ ๑๒ พฤศจิกายน ๒๕๔๖ จึงต้องเข้ารับการรักษาในห้อง ICU อาการก็มีแต่ทรงกับทรุด แต่ถึงกระนั้นก็ยังมีสติรับรู้แสดงอาการสวดมนต์ภาวนาตลอดเวลา ที่สุดถึงมรณภาพด้วยอาการอันสงบเมื่อวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๔๖  เวลา ๑๙.๒๕ น. คำนวนอายุได้ ๘๘ ปี ๙ เดือน ๘ วัน โดยปีพรรษา ๖๗

         เจ้าประคุณสมเด็จพระวันรัตเป็นผู้มั่งคั่งในบุญนิธิ ขุมทรัยพ์คือ บุญที่ทำสั่งสมไว้ เป็นปัจจัยส่งผลให้ปรากฎมาในตระกูลแห่งคหบดีผู้มีสัมมาทิฎฐิ เป็นผู้มีสติปัญญาชาญฉลาด ปราศจากความมัวหมอง ผ่องใสด้วยผิวพรรณวรรณะอีกทั้งยังเป็นผู้มั่นคงในสมณปฏิบัติ มีศีลาจารวัตรเป็นที่น่าเลื่อมใส ดำรงองค์ไว้ชอบประกอบด้วยคุณธรรม น้อมนำเป็นนิพัทธกุศล คือต้นทุนสะสมแห่งขุมทรัพย์บุญติดตามเกื้อหนุนเป็นสมบัติส่วนตนอำนวยผลไปทุกชาติภพ ท่านจึงเป็นที่เคารพศรัทธาวางใจได้แห่งสาธุชนว่าเป็นแท่นบูชาแห่งความดีโดยสถานใหญ่ไม่สามารถเป็นล่วงละเมิดดูหมิ่นด้วยเจตนาประการใด ๆ เมื่อสิ้นเจ้าประคุณสมเด็จฯไป จึงเป็นที่ใจหายเสียดายอาลัยและรำลึกของบุคคลทั้งหลายไม่คืนคลาน

         พระวันรัต (นิรนตรมหาเถร) เท่าที่พรรณนามานี้ ชี้ให้เห็นว่าเจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้อาศัยธรรมนำไปสู่ความเจริญ คือ ความเป็นผู้มีบุญอันได้ทำแล้วในกาลก่อนเป็น ปุพเพกตปุญญตา อันท่านผู้รู้เรียกว่าวาสนาแรกเริ่มนำมาอยู่ในถิ่นอันสมควร เป็น ปฏิรูเทสวาส คบหาศึกษาวิทยาการกับผู้ทรงคุณวุฒินั้น ๆ เป็น สปปุริสูปสสย คือ คบสัตบุรุษกับทั้งตั้งองค์เองไว้ในที่ชอบประกอบด้วยสุจริตธรรมสัมมาปฏิบัติ เป็น อตตสมมาปณิธิ อีกทั้งยังอาจหาญด้วยธรรมประดุจดังอาวุธ คือ ศรัทธา เป็นผู้เชื่อมั่นในคุณงามความดีปาบบุญคุณโทษ ศีลเป็นผู้บริสุทธิ์ ด้วย การ วาจา ใจ

         พาหุสัจจ เป็นผู้มีความรู้มาก วิริยารัมภะ เป็นผู้ปรารภในความเพียรไตร่ตรองในธรรมและภาคภูมิใจในความเป็นอยู่ของตน ปัญญา เป็นผู้ฉลาดรู้เท่าทันบุคคลและความจริง สิริรวมเป็นจักรธรรม ๔ และเวสารัชชกรณธรรม ๕ กอปรเป็นจักราวุธอันแกล้วกล้า พิทักษ์รักษาองค์ท่านให้นิรัตรายฝ่าหายนะ เป็นจักรสมบัติอันสำคัญพัดผันองค์ท่านไปสู่นิรันตรวัฒนาเจริญรุ่งเรืองสุดวาสนาบารมีไม่มีระหว่างว่างเว้น ด้วยประการฉะนี้

                            ....................................................................................